100 poezitė e Velos
14/01/2008
Qendra Ndėrkombėtare e Kulturės "Arbnori" dhe shtėpia botuese Toena organizuan pasditen poetike Maks Velo dhe krijimet e tij poetike, nė sallėn e Kinemasė tė Qendrės Ndėrkombėtare tė Kulturės Arbnori.
100 poezi, i paraprirė me njė parathėnie, ese tė autorit, pėrmbledh poezi tė shkruara nė harkun e 10 viteve 1995-2005. Janė vendosur edhe disa grafika tė autorit, tashmė i njohur si piktor dhe arkitekt, por edhe si njeri publik, i gatshėm tė marrė pjesė nė forume e tryeza diskutimesh e debatesh pėr probleme tė ndryshme tė shoqėrisė shqiptare. Ky libėr me poezi ėshtė zbulim i njė ane tjetėr tė botės sė autorit, tė ndjesive tė tij pėr fenomenet dhe realitetin e brishtė shqiptar
Maks Velo ka lindur nė vitin 1935, nė Paris. Ėshtė arkitekt, piktor, shkrimtar dhe publicist. Nė vitin 1978 u dėnua me dhjetė vjet heqje lirie nga regjimi i kohės si piktor modernist, dėnim qė pati pasojė djegien e disa dhjetėra vizatimeve, pikturave, dhe iu sekuestrua njė pjesė e koleksionit tė rrallė tė artit popullor, pėr tė cilin Velo, pėrveēse ka artikuj tė veēantė studimorė, thotė se edhe e ka frymėzuar pėr artin e tij. Vuajti tetė vjet dėnim nė kampin e Spaēit. Nė vitet e para tė pluralizmit politik nė Shqipėri, ai ka qenė aktiv me Komitetin e Helsinkit dhe nisi tė shkruajė kujtimet e tij nga burgu, qė i shprehu nė mediume tė ndryshme tė artit tė fjalės, artit vizual dhe polemikės.
Parathėnia 100 poezi
Poezia i afrohet vizatimit nė pikturė. Dhe vizatimi i afrohet konstruksionit nė arkitekturė. Teksti poetik i muzikuar ėshtė kėngė. Poezia mė duket sikur i lidh tė gjitha: letėrsinė, muzikėn, arkitekturėn.
Poezinė e krahasoj me kohėn, me njė fragment kohe. Me kohėn kur kaloj nė njė urė. Vėrtet janė dy brigje, shpesh tė ndryshme, por nė ato momente ti je dhe nė ajėr, dhe nė tokė, dhe mbi ujė. Dhe poezia ėshtė ujė, ajėr, tokė. Ajo rrjedh, thithet dhe ėshtė prapė tokė. Ėshtė toka e prozės sė gjatė ose tė shkurtėr, ėshtė rrjedhje e mendimit filozofik dhe thithje aromatike kur lexohet direkt.
Poezia ka qenė nė zanafillė tė lindjes sė artit. Ajo artikuloi mendimin e parė tė ndritur qė lartėsohej mbi nevojėn.
Kėto poezi janė shkruar nė dhjetėvjeēarin 1995-2005. Ka poezi tė lira, metafizike, ka dhe poezi absurdi. Nga kėto, 21 janė pėr Parisin, qyteti ku u linda dhe qė i detyrohem aq shumė. Besoj nga ai qytet e ka zanafillėn kėrkesa e vazhdueshme dhe e papėrballueshme pėr tu shprehur artistikisht.
Janė gjithsej 100 poezi, kėshtu dhe dua ta titulloj kėtė libėr.
Maks Velo
Botime tė tjera tė autorit:
"Thesi i burgut"
"Kokėqethja"
"Shitja e ditėve" (Botimet "Lampasque")
"Kohė antishenjė"
"Ese pėr diktaturėn"
"Historia e njė cope guri"
Tirana arkitekturė (album)
"100 poezi".