Niveli i kredise i larte ,20 miliarde vetem ne 3 mujorin ...

Niveli i kredisë i lartë, 20 miliardë vetëm në tremujorin e tretë 2007

Tregtia dhe ndërtimi rezultojnë ndër sektorët më të kredituar. Stoku i kredisë në fund të tremujorit ishte 255 miliardë lekë, ose sa 27 për qind i PBB-së

Kredia bankare për ekonominë e vendit vazhdon që të ketë ritme mjaft të larta, ndërkohë që bankat e nivelit të dytë vazhdojnë të kreditojnë subjektet e ndryshme. Vetëm gjatë tremujorit të tretë, kredia për ekonominë është rritur me 20 miliardë lekë. Stoku i kredisë në fund të tremujorit ishte 255 miliardë lekë, ose sa 27 për qind i PBB-së.
Një pjesë e ekspertëve të ekonomisë, përfshi edhe ata të Bankës Qendrore, si dhe vetë guvernatori Ardian Fullani, e shohin me shqetësim nivelin mjaft të lartë të kreditimit në ekonomi, në një kohë që një pjesë tjetër mendon se “bankat kanë një kapital mjaft të madh financiar dhe aktualisht qarkullon vetëm një pjesë e vogël parash, në një kohë që mund të kreditohet një sasi edhe më e madhe”. Po sipas ekspertëve optimistë të ekonomisë, “rritja e shpejtë e kredisë për ekonominë në vitet e fundit ka krijuar premisat për gjallërimin e shpejtë të kërkesës së brendshme në ekonomi”. Dhe ky ndikim bëhet më i ndjeshëm po t’i referohemi rritjes së kredisë konsumatore, e cila ushqen në mënyrë të drejtpërdrejtë sentimentet e agjentëve ekonomikë për të konsumuar më shumë, duke çuar në gjallërimin e presioneve inflacioniste në ekonomi. Aktualisht raporti i kredisë për ekonominë ndaj ofertës monetare paraqitet i qëndrueshëm, në 34 për qind. Në tremujorin e tretë, kredia ka vijuar të zgjerohet me norma të larta rritjeje prej mesatarisht 54 për qind ose 89 miliardë lekë, në terma vjetorë.

Kërkesa për kredi

Pjesa më e madhe e rritjes së kredisë ka ardhur si rezultat i rritjes së kërkesës së bizneseve për fonde. Niveli i kredisë së re të akorduar në muaj, mesatarisht prej 21 miliardë lekësh, ka vijuar të qëndrojë në nivelet maksimale mujore. Struktura e kredisë sipas valutës nuk ka shënuar ndryshime të ndjeshme gjatë tremujorit të tretë. Kredia në valutë vazhdon të dominojë portofolin e kredisë, duke përbërë rreth 70.2 për qind të tij. Prej mëse dy vjetësh, portofoli i kredisë në lekë karakterizohet nga zbutjet e ritmeve të rritjes, që megjithatë vazhdojnë të mbeten në nivele të larta. Në tremujorin e tretë kredia në lekë u rrit mesatarisht me 53 për qind, krahasuar me 63 për qind që pasqyroi në tremujorin e dytë të vitit. Ndërkohë që ritmet e rritjes së kredisë në valutë janë më të larta se ato të gjashtëmujorit të parë të vitit, duke u barazuar me zgjerimin vjetor të kredisë në lekë. Kjo ecuri pozitive i dedikohet kërkesës së lartë që ka sektori privat, kryesisht bizneset, për financim në monedhë të huaj.

Portofoli i kredisë

Portofoli i kredisë për bizneset, në tremujorin e tretë të vitit arriti në 17 për qind të PBB-së. Banka e Shqipërisë, në raportin e fundit të saj mbi gjendjen e ekonomisë në vend, bën të ditur se, “portofoli i kredisë ka vazhduar të zgjerohet edhe gjatë muajit tetor, duke reflektuar një rritje të qëndrueshme në treguesit e saj”. Sipas BSH-së, rritja vjetore e kredisë vazhdon të jetë e lartë dhe llogaritet në rreth 52 për qind, ndërkohë që ritmi i rritjes së saj për bizneset është rreth 44 për qind, ndërsa ai i rritjes për individët rreth 68 për qind. Ky fakt, sipas BSH-së, reflekton kërkesën e lartë për financim nga sistemi bankar. Gjatë këtij tremujori nuk ka pasur ndryshime të rëndësishme në shpërndarjen sektoriale të kredisë për biznese. Tregtia, ndërtimi dhe industria përpunuese vazhdojnë të jenë sektorët më të kredituar në ekonomi, duke thithur së bashku rreth 73 për qind të totalit të kredisë për biznese. Dinamika e këtij portofoli nxjerr në pah se në ndryshim nga tremujori i parë i vitit, ku kreditimi i bizneseve u karakterizua nga rritje për investime në makineri dhe pasuri të paluajtshme, në tremujorin e dytë dhe atë të tretë, zgjerimi i kërkesës së bizneseve për kredi u fokusua në mbulimin e nevojave për likuiditet, që përfshin kredia për overdraft dhe kapital qarkullues. Vështirësitë e shfaqura në aktivitetin ekonomik të bizneseve, si pasojë e mungesës së furnizimit me energji gjatë verës, mendohet të kenë nxitur kërkesën për fonde afatshkurtër nga bizneset.

Interesat e kredive

Në muajt korrik-gusht, nivelet e interesave të kredisë u rikthyen pranë mesatares historike të tyre. Në fund të gushtit, interesi mesatar i ponderuar për kredinë u rrit në 13.50 për qind ose 0.52 pikë përqindjeje më lart se në muajin qershor dhe 0.95 pikë përqindjeje më lart se një vit më parë. Pavarësisht se interesat e kredisë luhaten nga një periudhë në tjetrën, ndikuar nga ndryshime strukturore në kredidhënie, në dy vitet e fundit vihet re një prirje për rritjen e interesave për kredinë afatshkurtër (0-6 muaj) dhe uljen e atyre për kredinë afatmesme (1-3 vjet) në lekë. Interesat në valutë janë rritur në përputhje me kushtet monetare të bankave të tjera qendrore. Interesat e depozitave 12-mujore në euro, shënojnë përkatësisht 4.08 për qind ose 0.64 pikë përqindjeje më lart se një vit më parë, periudhë brenda së cilës, norma e interesit bazë për euron ka ndryshuar me 1.00 pikë përqindjeje. Diferenca midis interesave në lekë dhe në euro, mbetet pozitive në masën 1.50 pikë përqindjeje. Interesat për kredinë në euro, sikurse për atë në lekë, janë të luhatshëm, megjithatë në dy vitet e fundit kanë treguar një rritje të lehtë. Interesi mesatar i ponderuar për kredinë në euro shënoi 8.48 për qind në muajin gusht ose 0.30 pikë përqindjeje më lart se mesatarja vjetore.

Tabelë
Kredia për bizneset dhe individët (rritja vjetore mesatare e 3-mujorëve në %)

Lloji Tremujori I ‘07 Tremujori II ‘07 Tremujori III ‘07
Kredia për bizneset 54.0 50.6 46.6
Për kapital qarkullues 47.8 64.2 62.0
Për investime 59.0 40.9 36.0
Kredia për individët 68.4 68.6 67.1
Për konsum 101.2 100.9 107.9
Për pasuri të paluajtshme 91.5 53.9 60.0

Rritja e normës bazë të Lekut rrit interesat e depozitave

Depozitat në lekë kanë vijuar të rriten për të gjitha maturitetet. Interesi mesatar i ponderuar i depozitave 12-mujore arriti në 5.56 për qind, në muajin gusht ose 0.44 pikë përqindjeje më lart se një vit më parë. Rritja e normës bazë të interesit në fund të muajit shtator 2007 dhe përcjellja e saj te normat e interesit në tregun e parasë, do të orientojë rritjen e mëtejshme të interesave të depozitave në lekë, në tremujorin e katërt të vitit. Diferenca e tyre me interesat për kredinë në lekë është e luhatshme, në varësi të ecurisë së interesave. Në tremujorin e dytë kjo diferencë u ul në 8.33 pikë përqindjeje, nën mesataren (prej 9.26 pikë përqindjeje), kur me rritjen e ofertës për kredi dhe promovimin e paketave të ndryshme, u vu re ulja e normave të interesit për kredinë në lekë. Struktura kohore e depozitave të sistemit bankar është zhvendosur lehtë drejt depozitave me afat, gjatë vitit 2007. Kjo tendencë është vërejtur kryesisht në ecurinë e depozitave në lekë. Në muajin gusht, depozitat pa afat në lekë përbëjnë 22.7 për qind të depozitave totale në lekë, kundrejt 27.4 për qind në muajin gusht të një viti më parë. Gjatë muajve të fundit, ky raport rezulton i pandryshuar. Struktura kohore e depozitave në valutë është ruajtur e pandryshuar. Në 2007-n, pesha e depozitave pa afat në valutë ndaj totalit të depozitave në valutë është luhatur në intervalin 30-35 për qind, pa shprehur tendenca ndryshimi. Kundrejt tremujorit të fundit të vitit 2006 ky raport rezulton rreth 3.5 pikë përqindjeje më i ulët. Në tërësi, ecuria e depozitave totale të sistemit bankar është dominuar nga ndryshimet në strukturën e depozitave në lekë.

Rezerva valutore, 1.5 miliardë euro për muajin shtator

Rezervat valutore të autoritetit monetar në fund të muajit shtator të vitit 2007 shënuan nivelin 1.5 miliardë euro, duke qenë e mjaftueshme për të mbuluar rreth 4.2 muaj importe mallrash dhe shërbimesh. Sipas BSH-së, flukset hyrëse të mjeteve valutore në formën e kapitaleve financiare u reflektuan në rritje të Rezervave të Autoritetit Monetar me rreth 173 milionë euro. Ndërsa gjatë muajit tetor, leku u forcua kundrejt dollarit amerikan dhe euros përkatësisht me 3.6 për qind dhe 1.2 për qind, bëri të ditur BSH-ë. Sipas BSH-së, mbiçmimi i ndjeshëm i lekut kundrejt valutës së gjelbër është ndikuar kryesisht nga zhvillimet në tregun ndërkombëtar, ku dollari ka humbur ndjeshëm terren kundrejt euros. Ndërsa në tregun vendas, zhvillimet në raportet kërkesë-ofertë kanë mbështetur forcimin e lekut kundrejt euros. Nga ana tjetër, BSH-ë vëren se mungesa e kërkesës sezonale është shoqëruar nga një ofertë më e lartë e bankave për valutë (si pasojë e konvertimit të kapitalit të disa bankave), duke rezultuar në një mbiçmim të monedhës vendase.

INSTAT: “Indeksi i shitjeve të ushqimeve rritet me 3 për qind”

Indeksi i shitjes për grupin "Artikuj të përzier kryesisht ushqimorë, pije, duhan në njësi tregtare jo të specializuara", në tremujorin e tretë të këtij viti u rrit me 3 për qind, krahasuar me tremujorin e dytë. Sipas të dhënave më të fundit të publikuara nga INSTAT-i, indeksi i shitjes ishte me i lartë në muajin Shtator të këtij tremujori, ndërsa rezultoi 5.6 për qind më i lartë se në muajin shtator të vitit 2006. Prodhimi industrial, për të katërtin tremujor radhazi, ka shënuar norma të larta rritjeje vjetore, duke realizuar një rritje vjetore prej rreth 20 për qind në vëllimin e shitjeve, bën të ditur BSH-ja, në raportin e saj mbi zhvillimin e ekonomisë. Sipas BSH-së, një nga faktorët kryesorë që ka ndikuar në këtë rritje janë investimet e huaja direkte, të cilat kanë siguruar një ndihmë të konsiderueshme për aktivitetin ekonomik të vendit. Raporti i BSH-së, vëren se mbështetja e biznesit në një bazë më të mirë financiare, si nëpërmjet sistemit bankar, ashtu edhe në burimet vetjake, është reflektuar në rritjen e prodhimit të disa prej sektorëve më të rëndësishëm të ekonomisë si industria dhe tregtia.

Vlorë-Brindizi, vihen në punë tragete të reja

Në linjën detare Vlorë-Brindizi po ofrohen tragete në gjendje të mirë teknike dhe me moshë prodhimi relativisht të re. Shefi i kapitenerisë së portit, Anastas Goga, deklaron se “krahas trageteve “Veronika-Lines” dhe “Red-Star”, në këtë linjë do të përfshihet dhe një mjet tjetër i këtij lloji, që ka parametra të ngjashme dhe ofron komoditet në udhëtim”. Sipas Gogës, tragetet e mësipërme po zëvendësojnë gradualisht mjetet e mëparshme lundruese që funksiononin në linjën detare Vlorë-Brindizi dhe që kishin një moshë prodhimi relativisht të vjetër. Përmes këtij procesi janë përmirësuar ndjeshëm standardet e shërbimit dhe parametrat e garancisë së udhëtimit me tragete. Ardhja e trageteve me një shkallë komoditeti më të lartë është shoqëruar me rritje të interesit dhe të fluksit të qytetarëve që udhëtojnë drejt Italisë. Sipas burimeve të kapitenerisë së portit Vlorë, numri i personave që kanë preferuar udhëtimin me traget në linjën detare Vlorë-Brindisi ka qenë të paktën 5 për qind më i lartë gjatë këtij viti, krahasuar me një vit më parë.

1 dhjetor 2007

» Vetem nje fjale ....
» Mirenjohja , nje virtut i larte njerezor
» ARMADA TOSKA : Me Ermalin nuk shihemi vetem kur ai punon DJ